|
|
Vortal o
medytacji
|
|
|
|
Joga
- Pochodzenie i historia
Joga jest systemem
duchowym, który powstał poprzez oddziaływanie na siebie dwóch
wielkich kultur; aryjskiej i drawidyjskiej.
Kultura i wpływy Drawidów obecnie bardziej
przetrwały na południu Indii, gdzie ludność ma nieco
ciemniejszą karnację skóry. Ariowie to plemiona pochodzące z
rejonów Syberii, które najechały na Indie około 2000 lat
przed Chrystusem. Ich cera jest jaśniejsza i etnicznie ludzie
pochodzenia aryjskiego i jaśniejszej cerze dominują w części
północnej.
Joga powstała jako
wypadkowa obu tych kultur. Kulturę wedyjską tworzyli kapłani
pochodzenia aryjskiego. Jest wyższa forma szamanizmu -
nakierowana nie tyle na bóstwa przyrody, ile na wyższe istoty
niebiańskie. Wczesne Wedy to zazwyczaj opisy rytuałów do nawiązywania
kontaktu z tymi bóstwami.
Dopiero z czasem, głęboką
ofiarą ognia staje się medytacja - rytuał zewnętrzny
przekształca się w proces wewnętrzny. Uważa się (w
literaturze religioznawczej - np. u Eliade), że bardzo istotnie
do tej przemiany przyczyniła się kultura miejscowych Drawidów.
Kultura Ariów była bardziej patriarchalna, kapłańska i
nakierowana na działanie i ekspansję. Kultura Drawidów zaś
miała więcej cech osiadłego trybu życia, nastawionego na
harmonię z rymami przyrody.
Pod wpływem zmieszania się tych dwóch trendów z czasem rodziła
się joga - jako połączenie aktywnej postawy dążenia do
doskonałości, z pełną spokoju akceptacją tego co
jest.
Joga to ścieżka prowadząca
do doskonałości. Ma ona zalecenia zdrowotne, oddechowe, jak i
dotyczące sposobów medytacji - osiągania wyższych forma
poznania. W okresie, kiedy dominowało podejście bardziej
patriarchalne (męskie) - przeważał w kulturze Indii bardziej
rytuał zewnętrzny. Inwokacja do bóstw dawała moc kontroli.
Nieco podobnie jak w kulturze Starego Testamentu, gdzie rytuały
do Jahwe miały dawać Izraelitom panowanie nad sąsiednimi
plemionami (z tym, że w Indiach dominowały ofiary bezkrwawe -
z nasion, pachnideł i innych składników roślinnych oraz
ceniono suszone krowie łajno - nawóz, stosowane do dzisiaj w ofierze
Agnihotry).
Dzięki rodzimym wpływom matriarchalnym (sprzyjającym podejściu
bardziej tantrycznemu, które szanuje także pierwiastek żeński
i ziemski) - pojawiła się coraz bardziej postawa nakierowana
na medytację, poznanie wnętrza i poznanie wewnętrznego
wymiaru rzeczywistości.
Zapewne kultury Ariów i
Drawidów - dwóch głównych plemion zamieszkujących dawne
Indie - nie są jedynym źródłem jogi. Pokrewne praktyki
duchowe mogły występować w wielu innych sąsiadujących
kulturach - zarówno na północy-wschód, jak i północny-zachód.
Ponadto warto jeszcze zwrócić
uwagę na kwestię - jaką rolę odgrywa w jodze wysiłek i
zmaganie woli. Otóż podejście bardziej męskie
(patriarchalne) podkreśla rolę potęgi woli, rozwijanej m.in.
poprzez bardzo mocną ascezę. Natomiast ujęcie bardziej
patriarchalne większy nacisk kładzie na współpracę, na
zrozumienie. Dotyczy to także postawy wobec ciała - nie
forsujemy go nieustannie swoją silną wolą, ale także wsłuchujemy
się w jego potrzeby i współpracujemy z nim.
Zarówno w nauczaniu Buddy, jak i późniejszych Upaniszadach
coraz bardziej jasny staje się pogląd, że faktyczna droga
duchowa leży poza dwoma skrajnościami - poza postawą surowej
ascezy, jak i pobłażania sobie.
Obecnie kiedy używa się słowa
"joga" bardzo często ma się na myśli "asany"
- postawy ciała wchodzące w skład ćwiczeń
"hatha-joga". Samo słowa "ha-tha" oznacza
"słońce i księżyc", inaczej mówiąc równowagę
między energią solarną (słoneczną, męską" a lunarną
(księżycową, żeńską). Czyli inaczej hatha joga ma
doprowadzić do równowagi energii w ciele, odpowiadającej
harmonii kra panuje w kosmosie. Hatha joga jest trzecim etapem
systemu "radża joga", który zawiera ponadto ćwiczenia
oddechowe, koncentracje i medytację. Ćwiczenia hatha jogi
powinno wykonywać się w stanie pogłębionej relaksacji, wtedy
mogą stać się zarówno ścieżką wzmacniającą zdrowie, jak
i pogłębiającą naszą harmonię psychiczną i rozwijającą
nas duchowo.
Oprócz systemu radża jogi rozwinęło się w
Indiach także szereg innych ścieżek - zależnie od
predyspozycji danej osoby. Osoby o dużych skłonnościach do
działania na rzecz innych ludzi mogą np. praktykować karma
jogę - jogę bezinteresownego działania dla innych. Osoby o
wielkiej sile serca - mogą praktykować bhakti - jogę miłości
i oddania.
Jeżeli ktoś np. ma predyspozycje do bardzo szybkiego osiągnięcia
oświecenie (wglądu w duchową naturę rzeczywistości) może
praktykować bardziej ścieżkę sahadża (spontanicznego wglądu)
lub dżniana jogi ( ścieżkę mądrości). Oprócz tego
popularne są obecnie ścieżki laja jogi (związanej z czakrami),
krija czy asztanga joga.
|